Sterilizasyon Odaları Nasıl Tasarlanmalı?

Bir ağız ve diş sağlığı kliniğinin olmazsa olmazı olan ve steril kimliğini vurgulayan en önemli mekanlardan biri sterilizasyon odasıdır. Kliniklerde bazen arka planda kalan sterilizasyon odası, ağız ve diş sağlığı hekimliği için kliniğin mutfağı sayılabilecek kimliktedir. Bu sebeple içeride yer alan dental ekipmanların doğru organizasyonu; işlerlik anlamında pratik ve kullanışlı bir şekilde konumlandırılmalı, personelin optimum seviyede mekanı kullanmasına imkan sağlamalıdır. Bu minvalde sterilizasyon odaları hangi metrekare imkanına sahip olursa olsun; temiz ve kirli ayrımını net bir şekilde sağlıyor olmalı, kliniğin ihtiyaçlarının tamamına cevap veriyor olmalıdır. Dental ekipman olarak dental bulaşık makinesi, otoklav ve paketleme cihazı gibi ürünlerin doğru kurgu ve akışta konumlandırılması elzemdir. Kirli’den Temiz’e olan akışın hem ergonomik olması hem de pratikte optimum kullanıma olasılık sağlaması klinik tasarlarken bizler için önemli bir parametredir. Her ne kadar klasik bir kullanım tarif edilebilse de hekimlerin ve polikliniğin alışkanlıklarına yönelik adapte olması gereken bir mekan olan sterilizasyon odası; kliniklerde hekimlerin kullanımlarına göre tasarlanmalıdır.

Farklı sterilizasyon odalarının çalışma prensibi

Örneğin Batı Ortodonti Kliniği’nde yer alan sterilizasyon alanı yatayda seri çalışan bir istasyon görevi görmektedir. Gelen kirli dental ekipmanlar bekleyecekse dahi kirli alanında korunmalı; steril edilmesi gereken sıra ile çift eviyeli tezgaha alınmalıdır. Ön dezenfeksiyon sağlandıktan sonra, her sterilizasyon odasında yer alması gereken bulaşık makinesine ulaşım pratik olmalıdır. Eviye altında yer alan tıbbi atık ve evsel atık çöp kutuları, kapaklar açılmadan dahi ulaşılabilir tasarlanmıştır. Buna ek olarak tezgah alanında, ürünlerin ilk vardığında dinlendirilebileceği bir yüzey alanı sağlanmalıdır. Sterilizasyon’un yapılacağı odanın en önemli ekipmanı olan otoklav ise kullanıcının ergonomik olarak en rahat kapak açılış yüksekliğinde kurgulanmalı, hemen altında yer alan ekstra tezgah alanı gibi kullanılabilecek raflarla desteklenmelidir. Otoklavın hemen altında yer alan raylı sistemler, gerek gelen tezgahın yerleştirilmesi gerek ise alınacak ürünleri tepsilemek için kullanılan bir yüzey görevi görmelidir. Seri kullanım için ise tepsilerin yerleştirilebileceği optimum derinlikte çekmeceler kullanışlı bir imkan sağlamaktadır. Otoklava girmeden paketlenecek ekipmanlar için paketleme makinesi tezgahın otoklava yakın bir noktasında konumlandırılmalıdır.

Batı Ortodonti Kliniği sterilizasyon istasyonu görseli

Üst dolapların pratik kullanımı eldivenlerin ve kağıtların depolanması ve tek hamlede alınabilmesine yönelik tasarlanmıştır. Eviyelerin hemen üstünde yer alan dezenfektan, deterjan ve el sabunu dispanserleri personelin iş akışını kolaylaştırırken, steril devamlılığı sağlamaktadır.

Zaman zaman kliniklerde işin mutfağı olan sterilizasyon alanını bir vitrin gibi göstermek iyi bir katma değer sağlamaktadır. Bu sayede daha güvenilir ve steril bir intiba sağlayan klinik kurgusu polikliniğin son kullanıcısının belli bir kalitede hizmet aldığını gösterir niteliktedir.

Bir başka örnek olarak dar alanda iyi çalışan bir sterilizasyon odası kurgusu Vadi HAB Poliklinik projesinde yer almaktadır. Kirli ve temiz ayrımını karşılıklı tezgahlarda yerleştirdiğimiz sterilizasyon odası 5 metrekarede harikalar yaratmaktadır. Bir tarafta eviye, bulaşık makinesi, çekmeceler ve çöp grubunun yer aldığı bir istasyon kirli ürünlerin ayrışmasını sağlarken karşı tezgah otoklav kullanımı ve paketleme için en verimli kurguyu sunar. Bu kullanım polikliniğin iş akışında pratik bir akış sağlarken, optimum zamanlama ile sterilize edilmiş ürünleri kliniğin kullanımına sunan bir mekan olma özelliğini var etmektedir.

Vadi HAB Poliklinik sterilizasyon odasından bir görsel

Kliniğiniz her ne metrekarede ve olanakta olursa olsun sterilizasyon odasının olmasa olmazlarını sağlayan nitelikte mekanlar sağlamak, ağız ve diş sağlığı polikliniğinin işleyişini bilen bir profesyonel aracılığı ile mümkündür. Bu mekanların klinik işleyişine olan etkisi adeta bir restoranın mutfağının tasarlanması kadar önemlidir. Kliniklerde yer alan hasta sirkülasyonunu karşılar nitelikte ve sayıda ekipmanın en ideal senaryoda hekimin kullanımına sunulması, kliniğin işlerliğini kesintisiz hale getirirken güvenilir ve steril bir ortamın temelini atar. Sterilizasyon odasının kliniğin içinde doğru konumlandırılması da oldukça önemlidir. Klinik personelinin iş akış güzergahında, klinik muayene ve operasyon odalarına yakın, hastaların kirli sirkülasyonunu görüşünden mümkün mertebede uzak lokasyonda planlanması önceliklidir. Örneğin iki katlı bir klinikte pratik kullanım için katlar arası sterilizasyon odasının için ulaşan bir monşarj kurgulanabilir. Kirli ürünlerin klinik operasyon odalarından en kısa yolla sterilizasyon odasına ulaştırılması planlamada önemli bir parametredir. Bir sterilizasyon mahalinin doğru havalandırma ve elektriksel altyapıya sahip olması teknik açıdan önemli bir başka kriterdir. Mekanın iyi çalışması için; mekanı işleyen bir organizma olarak düşünebilmek ve mekanın ihtiyaçlarını doğru tanımlamak bu noktada tasarımcının görevidir.